ÈÍË ßÇãá Úä ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ (ABC)
ÊÞÏ*ã ÚÇã
Åä ÇáÊØæÑ ÇáÐ* *ÊÓã Èå ÚÇáãäÇ ÇáãÚÇÕÑ Ýì ÔÊì ÇáãÌÇáÇÊ ÇáÇÞÊÕÇÏ*É æÇáÎÏã*É æÇáÐ* ßÇä ãä äÊÇÆÌå Çä ÃäÔÆÊ ÇáÕäÇÚÇÊ ÇáßÈÑì ÐÇÊ ÇáÇäÊÇÌ ÇáæÇÓÚ æÇáãÊäæÚ ÈãÇ *ÊäÇÓÈ ãÚ ÇáÊÞÏã ÇáÝä* æÇáÊßäæáæÌ* Ýì æÓÇÆá ÇáÇäÊÇÌ ÇáãÎÊáÝÉ ãÕÇÍÈÉ ÈÇáÖÑæÑÉ ÇÓÊÞáÇá Úáã ÇáÊßÇá*Ý æÈÑæÒ Ãåã*Êå ÇáßÈÑì Ýì ÊæÝ*Ñ ÇáÈ*ÇäÇÊ ÇáÊÝÕ*á*É æÇáãÚáæãÇÊ ÇáÝæÑ*É áÅÏÇÑÉ åÐå ÇáãÔÑæÚÇÊ áãÓÇÚÏÊåÇ Ýì ÇáÊÎØ*Ø ÈÃÞÕì ßÝÇÁÉ ããßäÉ .
æÃÕÈÍÊ ÇáÅÏÇÑÉ Ýì ÇáãÔÑæÚÇÊ ÇáãÎÊáÝÉ ÊÚáÞ ÇáÂãÇá ÇáßÈ*ÑÉ Úáì äÙã ÇáÊßÇá*Ý Ýì ÅÍßÇã Úãá*É Þ*ÇÓ ÇáÊßáÝÉ æÇáÑÞÇÈÉ Úá*åÇ ÍÊì *ãßä ÇáÍÏ ãä ÇáÅÓÑÇÝ æÇáÖ*ÇÚ æÍÊì ÊÊãßä Êáß ÇáãÔÑæÚÇÊ ãä ÊÞÏ*ã ÇáãäÊÌÇÊ ÐÇÊ ÇáÌæÏÉ ÇáÚÇá*É æÇáÕãæÏ ÃãÇã ÇáãäÇÝÓÉ æÐáß ÈÃÞá ÇáÊßÇá*Ý ÇáããßäÉ ãÚ ÊÍÞ*Þ ÇáÚÇÆÏ ÇáãäÇÓÈ ÇáÐì *ÏÝÚåÇ Çáì ÇáÇÓÊãÑÇÑ æÇáÊØæÑ .
æÔåÏ ÇáÚÇáã Ýì ÇáÂæäÉ ÇáÃÎ*ÑÉ ËæÑÉ ßÈ*ÑÉ Ýì æÓÇÆá æÓ*ÇÓÇÊ æäÙã ÇáÇäÊÇÌ ããÇ ÇËÑ ÈÇáÊÈÚ*É Úáì äÙã ÇáÊßÇá*Ý . Ýáã ÊÚÏ äÙã ÇáÊßÇá*Ý ÇáÊÞá*Ï*É ãÓÇ*ÑÉ áÊßáß ÇáËæÑÉ ããÇ ÃÏì Çáì ÈÒæÛ äÙã ÍÏ*ËÉ æãÊØæÑÉ ÊæÇÝÞ åÐÇ ÇáÊØæÑ ÇáÊßäæáæÌ* .
æÝì åÐÇ ÇáÈÍË ÃÊäÇæá ÈÔ* ãä ÇáÅ*ÌÇÒ ãÏÎá ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÃÓÇÓ ÇáÊßáÝÉ ÇáÐì ÌÇÁ äÊ*ÌÉ áÚ*æÈ æÇäÊÞÇÏÇÊ ÇáãÏÎá ÇáÊÞá*Ïì ááÊßÇá*Ý æÃÎÐÊ åÐå ÇáÝÌæÉ ÊÊÓÚ äÊ*ÌÉ áÚÏã ãæÇßÈÊåÇ ÇáÊØæÑÇÊ ÇáÊßäæáæÌ*É æÈÚÖ ÇáÇÚÊÈÇÑÇÊ ÇáÃÎÑì æÇáÊ* ÓæÝ äæÑÏåÇ ÈÅÐä Çááå ÊÚÇáì
Ýì åÐÇ ÇáÈÍË æÇáÐ* ÞÓã Åáì ÎãÓÉ ãÈÇÍË ÊäÇæá ÇáãÈÍË ÇáÃæá ÅáÞÇÁ äÙÑÉ Úáì ÇáãÏÎá ÇáÊÞá*Ï* ááÊßÇá*Ý Ãã ÇáãÈÍË ÇáËÇä* ÝÞÏ ÊäÇæá ÅØÇÑ ÚÇã áãÏÎá ÇáÊßáÝÉ Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ ÈÔÆ ãä ÇáÅ*ÌÇÒ æÊØÑÞ ÇáãÈÍË ÇáËÇáË Çáì ÎØæÇÊ ÊØÈ*Þ ãÏÎá ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ æÞÏ ÑßÒ ÇáãÈÍË ÇáÑÇÈÚ Úáì ãÒÇ*Ç æãÈÑÑÇÊ ÇÓÊÎÏÇã ãÏÎá ÇáÊßáÝÉ Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ æÇäÝÑÏ ÇáãÈÍË ÇáÎÇãÓ ÈÊäÇæá ÇáÇäÊÞÇÏÇÊ ÇáãæÌåÉ áåÐÇ ÇáãÏÎá ¡ æÊäÇæá ÇáãÈÍË ÇáÓÇÏÓ ÇáÙÑæÝ ÇáÏÇÚãÉ áÊØÈ*Þ äÙÇã ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ .
ÈÓã Çááå ÇáÑÍãä ÇáÑÍ*ã
ãÞÏãå
*ÊãËá ÇáåÏÝ ÇáÃæá áÃ* äÙÇã ÊßÇá*Ý Ý* ÊæÝ*Ñ ÇáãÚáæãÇÊ ÇáÊ* Êãßä ãä Þ*ÇÓ Ãæ ÊÍÏ*Ï ÊßáÝÉ ãÇ æÐáß ÇáÔÆ ÞÏ *ßæä ãäÊÌÇ äåÇÆ*Ç Ãæ ãäÊÌÇ æÓ*ØÇ Ãæ æÍÏÉ ÊäÙ*ã*É( ÞÓã Ãæ ÅÏÇÑÉ ) Ãæ ãÌãæÚÉ ÃäÔØÉ . æ*Êã ÇáÑÈØ È*ä ÇáÔÆ ãæÖæÚ ÇáÊßáÝÉ Ü æ*ÞÕÏ ÈÐáß ÇáÔÆ åæ ãæÖÚ ÇáÊßáÝÉ æÇáÐ* ãä ÇÌáå ÃÞ*ãÊ ÇáÊßáÝÉ " ÚäÇÕÑ ÇáÊßáÝÉ "Ü æÈ*ä ÇáÊßÇá*Ý æÚãá*É ÇáÊßÇá*Ý åÐå *ØáÞ Úá*åÇ ÇÕØáÇÍ " ÊÍã*á ÇáÊßÇá*Ý" æåì ÇáåÏÝ ÇáÃÓÇÓ* ãä ßÇÝÉ ÊÍá*áÇÊ æÏÑÇÓÉ ÇáÊßáÝÉ .æÊÎÊáÝ ÇáäÙã ÇáÊ* ÊÓÊÎÏã Ý* ÊÍá*á ÇáÊßÇá*Ý ÍÓÈ ÚÏÏ æØÈ*ÚÉ æÚäÇÕÑ ÇáÊßÇá*Ý .
æãä ÇáäÇÍ*É ÇáÚãá*É áÇ *ãßä ÊæÝ*Ñ äÙÇã áÊßÇá*Ý *æÝÑ ãÚáæãÇÊ ÕÍ*ÍÉ ÈÕÝÉ ÏæÑ*É æÏÇÆãÉ æÐáß áÇä ÇáÊæÓÚ Ý* ÊÌã*Ú æÊÍá*á ÇáÈ*ÇäÇÊ æßÐáß ÇáÊæÓÚ Ý* ÏÞÉ ÇáÊÍá*á ¡ *ÄÏì Åáì Ò*ÇÏÉ ÊßáÝÉ ÅäÔÇÁ æÊÔÛ*á äÙÇã ÇáÊßÇá*Ý . æÞÏ ÊÒ*Ï ÊßáÝÉ ÇáÅãÏÇÏ ÇáãÓÊãÑ ÈÇáãÚáæãÇÊ Úä ÇáÚÇÆÏ ÇáÇÞÊÕÇÏ* ÇáãÊæÞÚ ãäåÇ ÊÈÚÇ áäÙã ÇáÊßÇá*Ý ÇáãÊÈÚÉ Ý* ßá ãäÔÃÉ Úáì ÍÏå . æ*Êã*Ò ßá ãÏÎá Ãæ äÙÇã ãä äÙã ÇáÊßÇá*Ý ÇáãÎÊáÝÉ ÈÎÕÇÆÕå ÇáÊ* Êã*Òå ¡ æáßá ãÏÎá Ã*ÖÇ Ú*æÈå . æãä åÐå ÇáãÏÇÎá ÇáãÏÎá ÇáÊÞá*Ï* ááÊßÇá*Ý .
ÇáãÈÍË ÇáÃæá
äÙÑÉ Úáì ÇáäÙÇã ÇáÊÞá*Ï* ááÊßÇá*Ý :
áÞÏ Ùá åÐÇ ÇáãÏÎá – ÇáãÏÎá ÇáÊÞá*Ï* ááÊßÇá*Ý – åæ ÇáÃÓáæÈ ÇáÇãËá áÚÏÉ ÓäæÇÊ æåæ ÇáÃÓáæÈ æÇáãÏÎá ÇáÃßËÑ Ô*æÚÇ æÇáÐ* *Þæã Úáì ÃÓÇÓ :
ÃæáÇ : ÊÎÕ*Õ ÇáÊßÇá*Ý ÇáÛ*Ñ ãÈÇÔÑÉ ÈÍ*Ë ÊÕÈ ßáåÇ Ý* ãÑÇßÒ ÇáÅäÊÇÌ .
ËÇä*Ç : Ãä ÇáÊßÇá*Ý ÇáÛ*Ñ ãÈÇÔÑÉ ÇáãÍãáÉ Úáì ßá ãÑßÒ ÅäÊÇÌ *ÚÇÏ ÊÍã*áåÇ Úáì ÇáãäÊÌÇÊ ßÑÞã æÇÍÏ ÝÞØ ÈãæÌÈ ãÚÏá ÊÍã*á æÇÍÏ ááãÑßÒ .
ËÇáËÇ : Ãä ãÚÏá ÇáÊÍã*á Ý* ÇáãÑÇßÒ *ÍÊÓÈ ÈãæÌÈ ãÚÏá ÃÓÇÓ ÊÍã*á ãÚ*ä æÇä ßÇä ÃÓÇÓ ÇáÊÍã*á ÇáÃßËÑ Ô*æÚÇ å* ÚÏÏ ÓÇÚÇÊ ÊÔÛ*á ÇáÂáÇÊ æÚÏÏ ÓÇÚÇÊ ÇáÚãá ÇáãÈÇÔÑÉ æÇä ßÇä ÇáÃÓÇÓ ÇáÃÎ*Ñ åæ ÇáÃßËÑ Ô*æÚÇ Úáì ÇáÅØáÇÞ æãä ÇáãÚÑæÝ Ãä åÐå ÇáÃÓÓ ãÑÊÈØÉ Ìã*ÚÇ ÈÍÌã ÇáÅäÊÇÌ .
ÇáãÚáæãÇÊ ÇáãÑÊÈØÉ ÈÇáØÑÞ ÇáÊÞá*Ï*É áÊÍÏ*Ï ÊßáÝÉ ÇáãäÊÌÇÊ:
ÊÊÕÝ ãÏÎáÇÊ ÇáÈ*ÇäÇÊ æ ÇáãÚáæãÇÊ Ý* ÇáØÑÞ ÇáÊÞá*Ï*É ÈÃäåÇ ÊÚÊãÏ Úáì È*ÇäÇÊ æãÚáæãÇÊ ãÍÇÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý ÈÇÚÊÈÇÑåÇ ÌÒÁð ãõÊãöøãóÇð ááãÍÇÓÈÉ ÇáãÇá*É. æÚáì åÐÇ ÇáÃÓÇÓ *Êã ÊÕä*Ý ÇáÊßÇá*Ý Åáì ÊßÇá*Ý ßá*É Ãæ ØÇÞÉ Ãæ ...
æÊõÞÓóã ÚäÇÕÑ ÇáÊßáÝÉ Åáì ãæÇÏ ãÈÇÔÑÉ æÃÌæÑ ãÈÇÔÑÉ æÊßÇá*Ý ÕäÇÚ*É Û*Ñ ãÈÇÔÑÉ, æÊõÚÇáóÌ ÇáãÕÇÑ*Ý ÇáÅÏÇÑ*É æÇáãÇá*É ÇáÈ*Ú*É Ý* ÞÇÆãÉ ÇáÏÎá.
ÃãÇ Ý* ÇáÊßÇá*Ý ÇáÍÏöø*É (ÇáãÊÛ*ÑÉ) ÝÊõÞÓóã ÇáÊßÇá*Ý Åáì ãÊÛ*ÑÉ æËÇÈÊÉ, æÐáß áÊØæ*Ú ãÍÇÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý ÇáãÇá* áÊÎÏóã ÇáÅÏÇÑÉ Ý* ÇÊÎÇÐ ÇáÞÑÇÑÇÊ ÞÕ*ÑÉ ÇáÃÌá ãËá ÊÍá*á ÇáÊÚÇÏá æÊÓÚ*Ñ ÇáãõäÊÌÇÊ, ÃãÇ ÇáãÕÇÑ*Ý ÇáÅÏÇÑ*É æÇáãÇá*É æ ÇáÈ*Ú*É ÝÊõÚÇáóÌ Ã*ÖÇð ÈÇÚÊÈÇÑåÇ ÊßÇá*Ý ÝÊÑ*É ÊõÞÝóá Ý* ÞÇÆãÉ ÇáÏÎá.
ÃãÇ ãä Í*Ë ãÎÑÌÇÊ ÇáãÚáæãÇÊ Ý* ÇáäõÙõã ÇáÊÞá*Ï*É áÊÍÏ*Ï ÇáÊßáÝÉ Ý*Êã:
Ã- ÊÞÏ*ã ÇáãÚáæãÇÊ ÇááÇÒãÉ áÅÚÏÇÏ ÇáÞÇÆã ÇáãÇá*É, ãËá ÊÞæ*ã ÇáãÎÒæä ÇáÓáÚ*, ÊßáÝÉ ÅäÊÇÌ ÇáÏæÑÉ, ÊßáÝÉ ÇáæÍÏÉ ÇáãõäÊÌöÉ, ÊßáÝÉ ÇáãÈ*ÚÇÊ, ÏÎá ÇáÏæÑÉ.
È- ÊÞÏ*ã ÇáãÚáæãÇÊ ÇááÇÒãÉ áÅÚÏÇÏ ÇáãæÇÒäÇÊ ÇáÊÔÛ*á*É ÇáÌÇÑ*É, æÐáß Úáì ÇáÃÓÇÓ ÇáãÚ*ÇÑ* Ãæ ÃÍ*ÇäÇð ÈÇáÇÓÊäÇÏ Åáì ÇáãÚáæãÇÊ ÇáÝÚá*É ÇáÊÇÑ*Î*É, ãËá ãæÇÒäÉ ÇáãÈ*ÚÇÊ, ãæÇÒäÉ ÇáãÔÊÑ*ÇÊ, ãæÇÒäÉ ÇáãÎÒæä, ÇáãæÇÒäÇÊ ÇáãÇá*É (ÞÇÆãÉ ÇáÏÎá, ÞÇÆãÉ ÇáÊÏÝÞÇÊ ÇáäÞÏ*É ÇáãõÊæÞóøÚÉ).
æÈÇáÊÇá* ÝÅä äõÙõã ÇáÊßÇá*Ý ÇáÊÞá*Ï*É ÊõØÈóøÞ ãÇá*Çð æÅÏÇÑ*Çð ÈäÌÇÍ, Í*Ë áÇ ÊÊÚÏóøÏ ÇáãõäÊóÌÇÊ, æÍ*Ë Êßæä ÇáÊßÇá*Ý Û*Ñ ÇáãÈÇÔÑÉ ÖÆ*áÉ äÓÈ*Çð (ÕäÇÚ*É æÛ*Ñ ÕäÇÚ*É), æÍ*Ë áÇ ÊÓÊÎÏã ÇáÊßäæáæÌ*Ç ÇáÍÏ*ËÉ Ý* ÊÞÏ*ã ÇáÎÏãÇÊ, æåÐå ßáåÇ ÙÑæÝ ÓÇÏÊ ÓÇÈÞÇð ÍÊì ÇáÑÈÚ ÇáÃÎ*Ñ ãä ÇáÞÑä ÇáÚÔÑ*ä, æå* ÇáÂä Ý* ØÑ*ÞåÇ Åáì ÇáÊáÇÔ* ÈÈØÁ, ããÇ *ÝÊÍ ÇáÈÇÈ ÃãÇã äÙÑ*É ÊßÇá*Ý*É æÅÏÇÑ*É å* äÙÇã ÊßÇá*Ý ÇáÃäÔØÉ ãÍá ÇáÈÍË .
ÌæåÑ æãÕÏÑ æÃËÇÑ ÇáÎáá Ý* ÇáãÏÎá ÇáÊÞá*Ï* ááÊßÇá*Ý :
æ*ßãä ÇáÎá Ý* ÇáãÏÎá ÇáÊÞá*Ï* ááÊßÇá*Ý Ý* Çäå *ØãÓ ÇáÚáÇÞÉ È*ä ÚäÕÑ ÇáÊßáÝÉ æÓÈÈ ÍÏæË ÇáÊßáÝÉ ¡ ÅÐ Ãä ÇáÞæá ÈÊÍã*á ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÃÓÇÓ ÓÇÚÇÊ ÇáÚãá Çæ ÚÏÏ ÇáæÍÏÇÊ Ãæ ÓÇÚÇÊ ÇáÂáÇÊ *äØæ* Úáì ÇáÞæá ÈÃäå ßáãÇ ÒÇÏÊ ÚÏÏ ÇáÓÇÚÇÊ- Çæ æÍÏÇÊ ÇáÃÓÇÓ - ßáãÇ ÒÇÏÊ ÇáÊßÇá*Ý æåÐÇ Û*Ñ ÕÍ*Í ÈÇáäÓÈÉ áÚÏÏ ßÈ*Ñ ãä ÇáÊßÇá*Ý ÇáÛ*Ñ ãÈÇÔÑÉ .
ÃãÇ ãÕÏÑ ÇáÎá :
Ýåæ ÇáÌãÚ È*ä ÚäÇÕÑ ÇáÊßÇá*Ý Û*Ñ ÇáãÊãÇËáÉ ãä Í*Ë ÓáæßåÇ Çæ ãÓÈÈÇÊåÇ Ëã ÊÍã*áåÇ Úáì ÃÓÇÓ æÇÍÏ ¡ ÝÅÐÇ ßÇä ÇáÃãÑ ßÐáß ÝáÇÈÏ æÇä åäÇß ÞÏÑÇ ãÇ ÎØà ¡ ßãä *Þæá Çä *ßæä åäÇß Íá æÇÍÏ áÌã*Ú ÇáãÔÇßá .. æáÚá ÇáÓÈÈ ÇáÐì ÔÌÚ Úáì ÍÏæË åÐÇ ÇáÎáá åæ ÝßÑÉ ÇÊÎÇÐ ãÑÇßÒ ÇáÇäÊÇÌ ßãÑßÒ áÊÌã*Ú ÚäÇÕÑ ÇáÊßÇá*Ý .
ÃãÇ ÇáÂËÇÑ Ýå* :
à - ãÚáæãÇÊ ÊßÇá*Ý áÇ *ãßä ÇáÇÚÊãÇÏ Úá*åÇ .
È- ÊæÍ*Ï æãÓÇæÇÉ ÇáÊßÇá*Ý ÈÛÖ ÇáäÙÑ Úä ÇáÓÈÈ*É Çæ ÇáÇÓÊÝÇÏÉ ãä Êáß ÇáÊßÇá*Ý ¡ æåÐÇ *ÄÏì ÈÏæÑå Åáì Ò*ÇÏÉ ÇáÊÍã*á áÈÚÖ ÇáãäÊÌÇÊ æäÞÕ ÇáÊÍã*á ááÈÚÖ ÇáÃÎÑ æÇáãÍÕáÉ Ýì ÇáäåÇ*É åæ ÍÏæË ÃÎØÇÁ Ý* È*ÇäÇÊ ÇáÊßÇá*Ý ¡ ããÇ *ÄËÑ Úáì ÇáÑÞÇÈÉ æÇÊÎÇÐ ÇáÞÑÇÑÇÊ ¡ ããÇ *ÄÏì Åáì ÇáãÛÇáÇÉ Ý* ÊÓÚ*Ñ ÈÚÖ ÇáãäÊÌÇÊ ¡ æãä Ëã ÊÎÝ*Ö ÞÏÑÊåÇ ÇáÊäÇÝÓ*É Çæ ÊæÞÝ ÅäÊÇÌ ÈÚÖ ÇáãäÊÌÇÊ ÇáÊ* ãä Çáããßä Ãä Êßæä ãäÊÌÇÊ ãÑÈÍÉ ¡ æÚáì ÇáÌÇäÈ ÇáÃÎÑ ÝÇä äÞÕ ÇáÊÍã*á áÈÚÖ ÇáãäÊÌÇÊ *ÄÏì Åáì ÇáÇÓÊãÑÇÑ Ý* ÅäÊÇÌ ãäÊÌÇÊ ÎÇÓÑÉ . ããÇ *ÄËÑ Ýì ÇáäåÇ*É Úáì ÇÓÊãÑÇÑ*É ÇáãÄÓÓÉ .
æßÇä åÐÇ åæ ÇáÈÇÚË ÇáÞæì Ã*ÖÇ Úáì ÍÏÉ ÇáÇäÊÞÇÏÇÊ ÇáãæÌåÉ ááãÏÎá ÇáÊÞá*Ï* ááÊßÇá*Ý . æÇáÇäÊÞÇá Çáì ãÏÎá ÇáãÍÇÓÈÉ Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ æÇáÐ* äÍä ÈÕÏÏ ÇáÈÍË Ý*å ...
ÇáãÈÍË ÇáËÇä*
ãÍÇÓÈÉ ÇáÊßáÝÉ Úä ÇáäÔÇØ
*ÑÊßÒ äÙÇã ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ Úáì ÝßÑÉ ÃÓÇÓ*É ÊÚÊãÏ Úáì ÇáÑÈØ È*ä ÇáãæÇÑÏ ÇáãÓÊÎÏãÉ æÇáÃäÔØÉ ÇáÊ* ÊÓÊÎÏã åÐå ÇáãæÇÑÏ, Ëã ÇáÑÈØ È*ä ÊßÇá*Ý ÇáÃäÔØÉ æÈ*ä ÇáãõäÊÌ ÇáäåÇÆ*.
Í*Ë Ãäå ÎáÇá ÇáÚÞÏ*ä ÇáÃÎ*Ñ*ä ãä ÇáÞÑä ÇáÚÔÑ*ä ÎÖÚ Úáã ÇáãÍÇÓÈÉ æÎÇÕÉ ãÍÇÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý áÊÛ*ÑÇÊ ÌÐÑ*É äÊ*ÌÉ ÇáÏÎæá Ý* ÚÕÑ ÊßäæáæÌ*Ç ÇáãÚáæãÇÊ æÇáÇÊÕÇáÇÊ ÇáÊ* ÇÓÊÏÚÊ Êßæ*ä äÙÑ*É ãÍÇÓÈ*É ÊäÇÓÈ Êáß ÇáÙÑæÝ ÇáãÊÛ*ÑÉ.
ÝÎáÇá ÇáÎãÓ ÚÔÑÉ ÓäÉ ÇáÃÎ*ÑÉ ÍÏËÊ ËæÑÉ Ý* ÊØÈ*ÞÇÊ æããÇÑÓÇÊ ÅÏÇÑÉ ÇáÊßáÝÉ, ÝáÞÏ äÔÃÊ ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÃäÔØÉ Ý* ÇáËãÇä*ä*ÇÊ ßÈÏ*á áÃäÔØÉ ÇáÊßÇá*Ý ÇáãÚ*ÇÑ*É ÇáÊÞá*Ï*É ÇáÊ* ÇÓÊãÑóøÊ ãäÐ ÈÏÇ*É ÇáÞÑä ÇáÚÔÑ*ä Ïæä Ã*É ÊÛ**ÑÇÊ ÌæåÑ*É. æÞÏ ÊßÇãáÊ ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÃäÔØÉ ãÚ ÇáÊÞä*ÇÊ ÇáÃÎÑì áÅÏÇÑÉ ÇáÊßáÝÉ, ãËá:
1- ÊßáÝÉ ÇáÊÍÓ*ä æÇáÊØæ*Ñ ÇáãÓÊãÑ Kaizen Costing
2- ÇáÊßáÝÉ ÇáãÓÊåÏÝÉ Target Costing
3- ÊÎÝ*Ö ÇáÊßáÝÉ ãä ÎáÇá ÓáÓáÉ ÇáÞ*ãÉ.
4- ÅÓÊÑÇÊ*Ì*É ÇáÅäÊÇÌ ÈÏæä Ú*æÈ Zero Defect
5- äÙÇã ÇáÔÑÇÁ æÇáÅäÊÇÌ Ý* ÇáæÞÊ ÇáãäÇÓÈ Just In Time
6- ÊßÇá*Ý ÏæÑÉ Í*ÇÉ ÇáãõäÊóÌ.
7- ÊßáÝÉ ÇáÌæÏÉ ÇáÔÇãáÉ.
Í*Ë *ÞÕÏ ÈÇáäÔÇØ Ãäå: Úãá ãäÌÒ Öãä ÇáãäÙãÉ, Ãæ ãÌãæÚÉ ÅÌÑÇÁÇÊ ãäÌÒÉ Öãä ÇáãäÙãÉ.
æ*ÌÈ ÃæáÇ ÇáÊÝÑÞÉ È*ä ÃäæÇÚ ÚÏÉ ãä ÇáÃäÔØÉ :
ÃæáÇ : ÃäÔØÉ ÊÊÚáÞ ÈÚãá*ÇÊ æãÑÇÝÞ ÇáÊÕä*Ú æÇáÊÌÇÑÉ ÇáÚÇãÉ :
æãä åÐå ÇáÃäÔØÉ ÇáÕ*ÇäÉ¡ æÅÖÇÁÉ ÇáãÕäÚ æÇáãÍÇá ÇáÊÌÇÑ*É æÇáÊÏÝÆÉ æÇáßåÑÈÇÁ æÇáã*Çå æÇáãÕÇÑ*Ý ÇáÅÏÇÑ*É ÇáãÎÊáÝÉ¡ Åä Ìã*Ú åÐå ÇáÃäÔØÉ ÖÑæÑ*É áÇÓÊßãÇá Úãá*É ÇáÊÕä*Ú æÇáÊÌÇÑÉ æãÄÇÒÑÊåÇ æå* ÚÇãÉ¡ æÊÔÊÑß Ý* ÇáÇÓÊÝÇÏÉ ãäåÇ Ìã*Ú ÇáãäÊÌÇÊ Úáì ÇÎÊáÇÝ ÃäæÇÚåÇ¡ æØÈÞÇ áãÝåæã ÇáÊßáÝÉ Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ ¡ ÝÇäå áÇ *Êã ÑÈØ ÊßÇá*Ý åÐå ÇáÃäÔØÉ ÈÇáãäÊÌÇÊ ÈÇÓÊÎÏÇã ãÝåæã ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ¡ æÐáß áÕÚæÈÉ ÑÈØ åÐÇ ÇáäæÚ ãä ÇáÃäÔØÉ ÈÔßá ãÈÇÔÑ ÈåÏÝ ÇáÊßáÝÉ áÇ "ÇáæÍÏÉ ÇáãäÊÌÉ¡ ÇáãÌãæÚÉ" Èá ÊÊã ãÚÇáÌÊåÇ Úáì ÇÚÊÈÇÑ ÃäåÇ ÊßÇá*Ý ÚÇãÉ áÌã*Ú ÇáãäÊÌÇÊ æÈÇáÊÇá* *Êã ÍÓãåÇ ßãÈáÛ ÅÌãÇá* ãä ÞÇÆãÉ ÇáÏÎá áÌã*Ú ÎØæØ ÇáÅäÊÇÌ ßÊßÇá*Ý ÝÊÑÉ¡ Ãæ *Êã ÊæÒ*ÚåÇ ÈØÑ*ÞÉ ÚÔæÇÆ*É.
ËÇä*Ç : ÃäÔØÉ ÊÑÊÈØ ÈÇáÅäÊÇÌ ÈÔßá ÚÇã :
æãäåÇ Úáì ÓÈ*á ÇáãËÇá ÊÍÖ*Ñ æÊäÝ*Ð ÅÔÚÇÑÇÊ ÇáÃæÇãÑ ÇáåäÏÓ*É¡ ææÖÚ ãæÇÕÝÇÊ ÇáãäÊÌ¡ æÊÍÖ*Ñ ÇáÊÕã*ã ááãäÊÌ¡ æÊäÝ*Ð ÃÓÇá*È ÇáÇÎÊÈÇÑ áßá ãäÊÌ¡ æÊÒÏÇÏ ÊßÇá*Ý åÐå ÇáÃäÔØÉ ÈÒ*ÇÏÉ ÚÏÏ ÇáãäÊÌÇÊ ÇáãÎÊáÝÉ æÊÝÑÚ ÇáÔÑßÉ¡ ÝßáãÇ ßÇä åäÇß ÊæÒ*Ú Ý* ÇáãäÊÌÇÊ ßáãÇ ÇÒÏÇÏÊ ÃäÔØÉ ÊÍÖ*Ñ ÇáÊÕÇã*ã Ãæ ÃæÇãÑ ÇáÊÛ**Ñ ÇáåäÏÓ*É æåßÐÇ¡ æ*ÓÊÎÏã ÚÇÏÉ ÚÏÉ ÅÔÚÇÑÇÊ "ÃæÇãÑ" ÇáÊÛ**Ñ ÇáåäÏÓ*É Úáì ÓÈ*á ÇáãËÇá ßÃÓÇÓ áÑÈØ åÐå ÇáÊßÇá*Ý ÈÇáãäÊÌÇÊ.
ËÇáËÇ : ÃäÔØÉ ÊÎÊÕ ÈãÌãæÚÉ Ãæ ÑÒãÉ ãä ÇáæÍÏÇÊ :
ãËá äÔÇØÇÊ ÊÌå*Ò æÊÍÖ*Ñ ÇáÂáÇÊ¡ æÈÑãÌÉ ÇáÅäÊÇÌ¡ æÇáãÈ*ÚÇÊ¡ æÅÚÏÇÏ ÃæÇãÑ ÇáÔÑÇÁ æÇáÝÍÕ ÇáÃæá* ááãäÊÌÇÊ¡ æÊÚÊÈÑ ÊßáÝÉ åÐå ÇáäÔÇØÇÊ ãÔÊÑßÉ "ËÇÈÊÉ" áÌã*Ú ÇáæÍÏÇÊ Öãä ÇáãÌãæÚÉ¡ ÝßáãÇ ÒÇÏ ÚÏÏ ÇáãÌãæÚÇÊ ÇáãäÊÌÉ ÒÇÏ ÚÏÏ ãÑÇÊ ÅÚÏÇÏ æÊÌå*Ò ÇáÂáÇÊ æÍÑßÉ ÇáãæÇÏ¡ æÚÏÏ ãÑÇÊ ÇáÝÍæÕÇÊ .
ÑÇÈÚÇ : ÃäÔØÉ ãÑÊÈØÉ ÈÇáæÍÏÇÊ ÇáãäÊÌÉ ãÈÇÔÑÉ :
æÊÍÏË åÐå ÇáÃäÔØÉ ÚäÏ ÊÕä*Ú ßá æÍÏÉ æ*ÊäÇÓÈ ÊäÇÓÈÇ ØÑÏ*Ç ãÚ ÍÌã ÅäÊÇÌ åÐå ÇáæÍÏÇÊ æÊÔãá åÐå ÇáãÌãæÚÉ ÇáãæÇÏ ÇáãÈÇÔÑÉ æÇáÃÌæÑ ÇáãÈÇÔÑÉ¡ ÝÅÐÇ ÒÇÏ ÇáÅäÊÇÌ ãËáÇ ÈäÓÈÉ 5% ÝÅä ÇÓÊÎÏÇã ÇáãæÇÏ ÇáãÈÇÔÑÉ æÇáÚãÇáÉ ÇáãÈÇÔÑÉ ÓæÝ *ÒÏÇÏ ÈäÝÓ ÇáäÓÈÉ æ*Êã ÑÈØ ÊßÇá*Ý åÐå ÇáÃäÔØÉ ãÚ ÇáæÍÏÇÊ ÇáãäÊÌÉ ÈÔßá Óåá æãÈÇÔÑ ÇÓÊäÇÏÇ Çáì ÇÓÊÎÏÇã Ãæ ÇÓÊåáÇß ÇáæÍÏÉ ÇáãäÊÌÉ ãä åÐå ÇáÃäÔØÉ.
ßãÇ Ãä ÃÛÑÇÖ ÇáÊßáÝÉ, ÃÎÐÊ ÊÊæÓÚ ÇáäÙÑÉ Åá*åÇ Úáì ÃäåÇ ÊÊÖãä ßáÇð ãä ÇáãäÊÌÇÊ æÇáÎÏãÇÊ æÇáÒÈÇÆä æÞäæÇÊ ÇáÊæÒ*Ú æãäÇØÞ ÇáÊÓæ*Þ æÛ*ÑåÇ .....
æÚáì åÐÇ ÝÅä äÙÇã ÊßÇá*Ý ÇáÃäÔØÉ *ÊÚÇãá ãÚ ÇáÊßÇá*Ý Û*Ñ ÇáãÈÇÔÑÉ ãä ÎáÇá ÅÚÏÇÏ ãÌãæÚÇÊ áåÐå ÇáÊßÇá*Ý ÍÓÈ ÇáÃäÔØÉ ÇáãÎÊáÝÉ ÇáÊ* ÊÍÏË ÈåÇ åÐå ÇáÊßÇá*Ý.
Ã* Ãäå *Êã ÇÓÊÎÏÇã åÐå ÇáÊßÇá*Ý ÈÇáãäÊÌÇÊ ßÃÓÇÓ áÊÍÏ*Ï ÇáÊßÇá*Ý ÇáÎÇÕÉ Èßá ãÌãæÚÉ, Ëã *Êã ÑÈØ åÐå ÇáÊßÇá*Ý ÈÇáãõäÊóÌÇÊ ãä ÎáÇá ãðõÓÈöøÈóÇÊ ÇáÊßáÝÉ.
ãä åäÇ äÎáÕ Çáì Ãä ÇáÝßÑÉ ÇáÃÓÇÓ*É Ýì äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßáÝÉ ÇáÃäÔØÉ ÊÞæã Úáì : ÇáÊÎá* Úä ãÝåæã ãÑÇßÒ ÇáÅäÊÇÌ ßãÑßÒ áÊÌã*Ú ÚäÇÕÑ ÇáÊßÇá*Ý ÇáÛ*Ñ ãÊÌÇäÓÉ æÇáÊÚÇãá ÇáãÈÇÔÑ ãÚ ÇáÓÈÈ ÇáÍÞ*Þ* æÇáÝÚá* áßá ÚäÕÑ ÊßáÝå æåæ ÇáäÔÇØ ÇáãÚ*ä. Ýãä ÇáÈÏ*å* Ãä ÇáÊßáÝÉ áÇ *ãßä Ãä ÊäÕÈ Úáì ÇáÃÞÓÇã Çæ ÇáãÑÇßÒ ÇáÅäÊÇÌ*É Çæ æáßä ÊäÕÈ Úáì ÇáÓÈÈ ÇáãÈÇÔÑ Ýì ÍÏæË ÇáÊßáÝÉ æåæ ÇáÍÏË æÇáäÔÇØ æÇáÐ* ÈÏæäå áÇ ÊäÔà ÇáÊßáÝÉ ÃÕáÇ .
æåäÇß ÍÞÇÆÞ *Þæã Úá*åÇ ãÏÎá ÇáÊßáÝÉ Úáì ÇÓÇÓ ÇáÇäÔØÉ :
1Ü Ãä ÊÃÏ*É ÇáÇäÔØÉ åæ ÇáÐì *ÓÈÈ ÇÓÊåáÇß ÇáãæÇÑÏ æÇä ÇáÎÏãÇÊ æÇáãäÊÌÇÊ ÊÓÊåáß ÇáÇäÔØÉ æÇáäÔÇØ åæ ßá ÅÌÑÇÁ Úãá*É ãÇ .
2Ü Çäå ÅÐÇ ßÇä äÙÇã ÇáÊßÇá*Ý ÇáÊÞá*Ïì *ÊÈäì ãÝåæã Ãä ÊßÇá*Ý ÇáÇäÊÇÌ ÊÊÛ*Ñ ØÑÏ*Ç ãÚ ÍÌã ÇáÇäÊÇÌ ÝåÐÇ *ÓÑ* ÝÞØ ÈÇáäÓÈÉ ááÇäÔØÉ ÇáÊ* ÊÌÑì Úáì æÍÏÇÊ ÇáÇäÊÇÌ ÈÐÇÊåÇ Ç* ÊÓÊÝ*Ï ãäåÇ ßá æÍÏÉ ÅäÊÇÌ ÈÔßá ãÈÇÔÑ .
æáßä ÈÇáÅÖÇÝÉ Åáì Ðáß ÝÇä åäÇß ÚäÇÕÑ ÊßÇá*Ý ÊÑÊÈØ ÈÃäÔØÉ á*Ó áåÇ ÚáÇÞÉ ÈæÍÏÇÊ ÇáÇäÊÇÌ æÇä Êáß ÇáÃÚãÇá Çæ ÇáÇäÔØÉ ÊÄÏì Çáì ÃÍÏÇË ÇáÊßÇá*Ý å* ÇáãÓÈÈ ÇáÑÆ*Ó* ááÊßáÝÉ æãä åäÇ ÝáÞÏ ÊÈäì äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý äÙÇãÇ ãÎÊáÝÇ áÊÕä*Ý ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ æåæ ãÇ *ØáÞ Úá*å å*ßá Çæ ãÓÊæ*ÇÊ Çæ ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ . Í*Ë ÊÕäÝ ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ ãä Í*Ë ÓáæßåÇ ( ãÊÛ*Ñ æËÇÈÊ ) Çáì ÃÑÈÚÉ ãÓÊæ*ÇÊ :
ãÓÊæì æÍÏÉ ÇáÇäÊÇÌ .
ãÓÊæì ÇáÏÝÚÉ Çæ ÇáãÌãæÚÉ Çæ ÍÒãÉ æÍÏÇÊ ÇáÇäÊÇÌ .
ãÓÊæì ÇáãäÊÌ .
ãÓÊæì ÇáãÄÓÓÉ .
ÇáãÈÍË ÇáËÇáË
ÎØæÇÊ ÊØÈ*Þ äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ
ÊÍÏ*Ï ÇáÇäÔØÉ :
æ*ÞÕÏ ÈåÇ ÊÍá*á ÇáÚãá*ÇÊ ÇáÊì ÊÞæã ÈåÇ ÇáãÄÓÓÉ Çáì ÃäÔØÊåÇ ÇáÑÆ*Ó*É æÇáÝÑÚ*É ãËá :
Ÿ ÔÑÇÁ ÇáãæÇÏ
Ÿ ÇáãäÇæáÉ
Ÿ æÊÎÒ*ä ÇáãæÇÏ
Ÿ æÇáÊÌå*Ò ÇáÂá*
Ÿ ÑÞÇÈÉ ÇáÌæÏÉ
Ÿ æÇáÝÍÕ æÇáÕ*ÇäÉ
Ÿ æÇÓÊÞÈÇá ÃæÇãÑ ÇáÚãáÇÁ
Ÿ æÊÑæ*Ì ÇáãÈ*ÚÇÊ ....
ÍÓÇÈ ÊßáÝÉ ÇáÃäÔØÉ ßã*Ç :
æÇáÎØæÉ ÇáÊÇá*É å* ÇáÊÚÈ*Ñ Úä Êáß ÇáÇäÔØÉ ÈãÞ*ÇÓ ßãì *ÍÞÞ ÚáÇÞÉ ÇáÇÑÊÈÇØ È*ä ÍÌã Ðáß ÇáäÔÇØ Ü ãÚÈÑÇ Úäå ÈæÍÏÇÊ ÇáÞ*ÇÓ Ü ãÞÏÇÑ ÇáÊßáÝÉ æ*ØáÞ Úáì Ðáß ÇáãÞ*ÇÓ ãÓÈÈ ÇáÊßáÝÉ æãä ÇáÌÏ*Ñ ÈÇáÐßÑ Ãä ãÏì äÌÇÍ æÝÚÇá*É äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÇáÊßáÝÉ ÇáäÔÇØ *ÚÊãÏ Çáì ÍÏ ßÈ*Ñ Úáì ãÏì ÓáÇãÉ ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ ..
æãËÇá Ðáß Çäå *ãßä ÇáÊÚÈ*Ñ Úä ÊßáÝÉ Çæ äÔÇØ ÇáÝÍÕ ÈÚÏÏ ãÑÇÊ ÇáÝÍÕ Çì Çã ãÓÈÈ ÇáÊßáÝÉ åäÇ *ßæä åæ ãÌãá ÚÏÏ ãÑÇÊ ÇáÝÍÕ æ*ßæä Ðáß ãÞÈæá ÚäÏãÇ *ßæä åäÇß ÊÌÇäÓ È*ä ØÈ*ÚÉ åÐÇ ÇáÝÍÕ æÊßáÝÉ ÇáÝÍÕ ÝÅÐÇ ßÇä åäÇß ÝÑÞ È*äåÇ æÊÚÐÑ æÌæÏ ÚÇãá ãÔÊÑß È*äåã Ýì åÐå ÇáÍÇáÉ *Êã ÇáÝÕá È*äåã æãÚÇãáÉ ßá äæÚ ãäåã Úáì Çäå äÔÇØ ãÓÊÞá .
ÇÓÊÎáÇÕ ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ :
ÇÓÊäÇÏÇ Åáì ÏÑÇÓÇÊ æãÔÇÑßÇÊ ÇáÞÇÆã*ä Úáì ÅäÌÇÒ ÇáÃäÔØÉ ÇáãÎÊáÝÉ *Êã ÊÍÏ*Ï ãÓÈÈ æÇÍÏ Ãæ ÃßËÑ áßá äÔÇØ ãä ÇáÃäÔØÉ¡ æÐáß ÇäØáÇÞÇ ãä ÚáÇÞÉ ÇáÓÈÈ æÇáäÊ*ÌÉ È*ä ÊÛ*Ñ ãæÌå Ãæ ãÓÈÈ ÇáÊßáÝÉ æÈ*ä ÅÍÏÇË ÇáÊßáÝÉ äÊ*ÌÉ Ðáß ÇáÊÛ*Ñ. æÛÇáÈÇ ãÇ Êßæä ãæÌåÇÊ ÇáÊßáÝÉ ãÞÇ**Ó ßã*É ÚÏÏ*É ãËá ÚÏÏ ÓÇÚÇÊ Úãá ÇáÂáÇÊ¡ ÚÏÏ ãÑÇÊ ÅÚÏÇÏ ÇáÂáÇÊ¡ ÚÏÏ ãÑÇÊ ÔÍä ÇáãæÇÏ¡ ÚÏÏ ãÑÇÊ ØáÈ ÇáãæÇÏ¡ ÚÏÏ ÓÇÚÇÊ ÇáÝÍÕ æÇÎÊÈÇÑ ÇáÕáÇÍ*É Ãæ ÊØÇÈÞ ÇáãæÇÕÝÇÊ.
æ*ÚÊÈÑ ãÓÈÈ ÇáÊßáÝÉ æÓ*áÉ ÇáÑÈØ È*ä ÊßáÝÉ ÇáäÔÇØ æÇáãÎÑÌÇÊ ãä ÇáãäÊÌÇÊ æÇáÎÏãÇÊ ¡ æÈÇáÊÇá* Ýåæ ãÞ*ÇÓ ßãì *ÚßÓ ãÎÑÌÇÊ ÇáäÔÇØ æãä ÃãËáÉ ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ :
ÇáäÔÇØ ãÓÈÈ ÇáÊßáÝÉ
ÌÏæáÉ ÇáÅäÊÇÌ ÚÏÏ ÏæÑÇÊ ÇáÅäÊÇÌ
ØáÈ ÇáãæÇÏ ÚÏÏ ÃæÇãÑ ÇáÔÑÇÁ
ÇÓÊáÇã ÇáãæÇÏ ÚÏÏ ãÑÇÊ ÊæÑ*Ï ÇáãæÇÏ
ãäÇæáÉ ÇáãæÇÏ ÚÏÏ ãÑÇÊ ÇáãäÇæáÉ
ÅÚÏÇÏ ÇáÂáÇÊ ÚÏÏ ãÑÇÊ ÇáÅÚÏÇÏ
ÊÔÛ*á ÇáÂáÇÊ ÓÇÚÇÊ ÊÔÛ*á ÇáÂáÇÊ
Õ*ÇäÉ ÇáÂáÇÊ ÚÏÏ ãÑÇÊ ÇáÕ*ÇäÉ
ÑÞÇÈÉ ÇáÌæÏÉ ÚÏÏ ãÑÇÊ ÇáÊÝÊ*Ô
ÊÚÈÆÉ ÇáãäÊÌÇÊ ÚÏÏ ÇáÃæÇãÑ ÇáãÓáãÉ ááÚãáÇÁ
ÊÑæ*Ì ÇáãÈ*ÚÇÊ ÇáæÞÊ ÇáãÓÊäÝÐ ãä ÑÌÇá ÇáÈ*Ú
ÊÍã*á ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ ááãäÊÌÇÊ :
æÐáß ØÈÞÇ áÍÇÌÉ ßá ãä åÐå ÇáãäÊÌÇÊ ááãæÇÑÏ ÇáãÓÊäÝÐÉ Ýì ÊäÝ*Ð ÇáÇäÔØÉ . æ*ÊØáÈ Ðáß ÊÊÈÚ ÇáØáÈ Úáì ãæÇÑÏ ßá äÔÇØ Úáì ÍÏå ÈÇÓÊÎÏÇã ãÓÈÈ ÊßáÝÉ ÇáäÔÇØ ßãÄÔÑ áåÐÇ ÇáØáÈ .
ØÈÞÇ áåÐå ÇáÎØæÇÊ ÝÇä ãÏÎá ÇáÇäÔØÉ *ÑßÒ Úáì ÝßÑÉ Ãä ÇáÇäÔØÉ ÊÓÊåáß ÇáãæÇÑÏ æÈÇáÊÇá* ÇáÊßáÝÉ ÇáãÑÊÈØÉ ÈåÇ . æãä äÇÍ*É ÃÎÑì ¡ ÝÇä ÇáãäÊÌÇÊ ÊÓÊåáß ÇáÇäÔØÉ ããÇ *ÊØáÈ ÊÍã*áåÇ ÈÊßáÝÉ åÐÇ ÇáÇÓÊåáÇß .
ÃÈÚÇÏ ÊØÈ*Þ äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý :
Úáì ÇáÑÛã ãä Ãä äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ *åÏÝ Çáì ÊæÝ*Ñ Þ*ÇÓ Óá*ã ááÊßÇá*Ý ÝÇä ÊØÈ*Þ åÐÇ ÇáäÙÇã ÃÏì Çáì ÊæÝ*Ñ ÞÏÑ ãä ÇáãÚáæãÇÊ ÃÏÊ Çáì ÝÊÍ ÃÝÇÞ æÇÓÚÉ áÊØæ*Ñ ÇáÚãá*É ÇáÅÏÇÑ*É æÒ*ÇÏÉ ÝÚÇá*ÊåÇ æÐáß ãä ÎáÇá ÊÍá*á ÇáÇäÔØÉ æÊÍÏ*Ï Êßá*ÝåÇ æãä Ëã æÝÑ áÃÓÇÓ áÅÏÇÑÉ ÇáãÄÓÓÉ ÈãÓÊæ*ÇÊåÇ ÇáãÎÊáÝÉ áÊÞ**ã Êáß ÇáÇäÔØÉ .
Í*Ë *ÞÕÏ åäÇ ÈÊÞ**ã ÇáÇäÔØÉ ÊÍá*á ÇáÇäÔØÉ æÊÍÏ*Ï ÊßáÝÊåÇ æãÞÇÑäÉ Êáß ÇáÊßÇá*Ý ÈÇáÚÇÆÏ ãäåÇ ÓæÇÁ ßÇä Ðáß Ýì ÇáÚÇÆÏ Ýì ÕæÑÉ äæÇÊÌ ãÇá*É ãäÙæÑÉ Ýì ÇáÃÌá ÇáÞÕ*Ñ Çæ ßÇä Ýì Ôßá ÊÏÚ*ã ÇáãÑßÒ ÇáÊäÇÝÓ* Ýì ÇáÃÌá ÇáØæ*á æÊÊÌÓÏ ÝÇÚá*É åÐÇ ÇáÊÞ**ã Ýì :
ÇÓÊÈÚÇÏ ÇáÇäÔØÉ ÇáÊ* áÇ ÊÖ*Ý Ã* Þ*ãÉ Çæ ÊÎÝ*ÖåÇ Çáì ÃÏäì ãÓÊæì ããßä .
ÇÓÊßÔÇÝ ÝÑÕ æÃäÔØÉ ÇáÊÍÓ*ä æÇáÊØæ*Ñ ÇáãÓÊãÑ Ýì ÇáÚãá*ÇÊ æÇáãÌÇáÇÊ ÇáÞÇÆãÉ
ÊÏÚ*ã ÇáÊÍá*á ÇáÇÓÊÑÇÊ*Ì* æÊÞ**ã ãÑÇÍá ÇáÇäÊÇÌ ÇáÊ* ÊÊÚÇãá ãÚåÇ ÇáãÄÓÓÉ æÅÖÇÝÉ Çæ ÅÓÞÇØ ÅÍÏì ÇáÍáÞÇÊ Çæ ÇáãÑÇÍá ÇáÊì ÊÄÏì Çá* ÊÎÝ*Ö ÇáÑÈÍ Ýì ÇáÃÌá ÇáÞÕ*Ñ Çæ ÇáØæ*á Çæ ÊÍÓ*ä åÐå ÇáãÑÇÍá ¡ æÐáß ÇÈÊÏÇÁ ãä ÇáãæÇÏ ÇáÎÇã æÍÊì ÇáãÓÊåáß ÇáäåÇÆ* .
ÇáãÈÍË ÇáÑÇÈÚ
ãÄÔÑÇÊ æãÒÇ*Ç æãÈÑÑÇÊ ÊØÈ*Þ
äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßáÝÉ ÇáäÔÇØ
Åä äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßáÝÉ ÇáäÔÇØ ãä Í*Ë ÇáãÈÏà æßäÙÇã ááãÍÇÓÈÉ Úä ÇáÊßÇá*Ý áÇ *ãßä ÇáÞæá ÈÚÏã ãáÇÆãÊå áÃ* äæÚ ãä ÇáãÄÓÓÇÊ Çæ Ýì Ã* ÙÑæÝ áÃäå *ãËá ãÇ *ÌÈ Ãä *ßæä Úá*å ãÍÇÓÈÉ æÞ*ÇÓ ÇáÊßÇá*Ý . æáÐáß ÝÇä åäÇß ÇáßË*Ñ ãä ÇáãÈÑÑÇÊ ÇáÊì ÊÄßÏ ÃÝÖá*É ÅÊÈÇÚ ãäåÌ æãÏÎá ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ ¡ æßÐáß åäÇß ÇáßË*Ñ ãä ÇáãÔßáÇÊ ÇáÊì ßÇäÊ ÊæÇÌå ÇáãÏÎá ÇáÊÞá*Ï* ááÊßÇá*Ý æÇáÊ* ÊÛáÈ Úá*åÇ äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ æãäåÇ :
ÚÏã ËÞÉ ãÏ*Ñ* ÇáÇäÊÇÌ Ýì È*ÇäÇÊ ÇáÊßÇá*Ý ÇáÊì *ÞÏãåÇ ÇáäÙÇã ÇáãÍÇÓÈ* .
ÚÏã ÇÓÊÚÏÇÏ ãÏ*Ñ* ÇáÊÓæ*Þ áÇÓÊÎÏÇã È*ÇäÇÊ ÇáÊßÇá*Ý ßÃÓÇÓ áÞÑÇÑÇÊ ÇáÊÓÚ*Ñ æÇÊÎÇÐ ÞÑÇÑÇÊ ÇáÊÓÚ*Ñ Ïæä ÇáÇÓÊÚÇäÉ ÈÈ*ÇäÇÊ ÇáÊßÇá*Ý .
ÇáÊÞÑ*Ñ Úä ÃÑÈÇÍ ÚÇá*É ÊÍÞÞåÇ ÇáãäÊÌÇÊ ÇáãÚÞÏÉ ÇáÊì ÊÊØáÈ Úãá*ÇÊ ÕäÇÚ*É ãÚÞÏÉ æßË*ÑÉ ¡ ÑÛã Ãä ÃÓÚÇÑ È*ÚåÇ á*ÓÊ ÚÇá*É ãÞÇÑäÉ ÈãË*áÇÊåÇ ÇáãäÇÝÓÉ .
ÊäÇÞÕ ÇáÃÑÈÇÍ ÑÛã Ò*ÇÏÉ ÍÌã ÇáãÈ*ÚÇÊ .
ÊÚÐÑ ÊÝÓ*Ñ åæÇãÔ ÃÑÈÇÍ ÇáãäÊÌÇÊ
ÇÞÊÑÍ Ï*Ñ* ÇáÇäÊÇÌ ÈÇÓÊÈÚÇÏ ãäÊÌÇÊ ãÚ*äÉ ÑÛã ãÇ ÊÍÞå ãä ÃÑÈÇÍ ( ßãÇ ÊÙåÑåÇ ÇáÞæÇÆã ÇáãÇá*É ) .
ÇÓÊÚÇäÉ ãÏ*Ñ* ÇáÇäÊÇÌ æÇáÊÓæ*Þ ÈäÙã ÊßÇá*Ý ÎÇÕÉ Èåã æÊÌÇåá äÙã ÇáÊßÇá*Ý .
Çä ÇáãäÊÌÇÊ ÇáÊì *ÙåÑåÇ ÇáäÙÇã ÇáãÍÇÓÈ* Úáì ÃäåÇ ãäÊÌÇÊ ãÑÈÍÉ áÇ ÊÞæã Úáì ÇáãÄÓÓÇÊ ÇáãäÇÝÓÉ ÈÅäÊÇÌåÇ .
ãÚÏáÇÊ ÊÍã*á ÇáÃÚÈÇÁ ÇáÅÖÇÝ*É ÚÇá*É æÊÊÒÇ*Ï ÈÇÓÊãÑÇÑ .
ÕÛÑ äÓÈÉ ÇáÃÌæÑ ÇáãÈÇÔÑÉ æÖÎÇãÉ äÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý ÇáÛ*Ñ ãÈÇÔÑÉ .
ÚÏã ÅãßÇä*É ÊÝÓ*Ñ äÊÇÆÌ ÇáãäÇÞÕÇÊ ÇáÊì ÊÏÎáåÇ ÇáãÄÓÓÉ .
ÇáÃÓÚÇÑ ÇáãäÎÝÖÉ ÇáÊ* ÊÈÇÚ ÈåÇ ÇáãäÊÌÇÊ ÇáãäÇÝÓÉ .
ÇáæÞÊ ÇáØæ*á ÇáÐì *ÓÊÛÑÞå ÞÓã ÇáãÍÇÓÈÉ Ýì ÅÚÏÇÏ ÏÑÇÓÇÊ ÇáÊßÇá*Ý ááÏÎæá Ý* ãäÇÞÕÇÊ Çæ ÇÊÎÇÐ ÞÑÇÑÇÊ ÇáÊÓÚ*Ñ .
ãÒÇ*Ç ÇÓÊÎÏÇã ÇÓÇÓ ÇáÊßáÝÉ Úáì ÇáÇäÔØÉ :
*Úãá äÙÇã ÇáÊßÇá*Ý ÈÇáÃäÔØÉ Úáì ÊæÝ*Ñ ãÚáæãÇÊ ÊÊÕÝ ÈÇáÏÞÉ Úä Çáß*Ý*É ÇáÊì ÊÓÊÎÏã ÈåÇ ÇáãæÇÑÏ ÇáãÑÊÈØÉ ÈÇáÃäÔØÉ ÇáãÎÊáÝÉ æãä ÎáÇá ÏÞÉ åÐå ÇáãÚáæãÇÊ ÊÊÍÞÞ ãÌãæÚÉ ãä ÇáãÒÇ*Ç *ãßä ÊáÎ*ÕåÇ Ýì ÇáäÞÇØ ÇáÊÇá*É :
ÊæÝ*Ñ ÇáãÄÔÑÇÊ ÇáÊì ÊÓÇÚÏ Úáì ÊÍÏ*Ï Ãåã*É ÇáÃäÔØÉ ãÚÈÑÇ ÚäåÇ Ýì Ôßá ÊßáÝÉ æÝì ÊÍÏ*Ï ãÌÇáÇÊ ÇáæÝÑ Çæ ÇáÅÓÑÇÝ Ý* åÐå ÇáÊßáÝÉ æ*ãßä Ðáß ÇáÅÏÇÑÉ ãä ÇÊÎÇÐ ÇáÞÑÇÑÇÊ ÇáãÑÊÈØÉ ÈÊÎÕ*Õ ÇáãæÇÑÏ ØÈÞÇ áÃåÏÇÝ ßá äÔÇØ .
ÊÍÏ*Ï ÚáÇÞÉ ÇáÊßÇá*Ý ÈÇáÃÝÑÇÏ æÈÇáÊÇá* ÊÞ**ã ãÓÄæá*ÇÊåã ÊÌÇå ÃÓÇá*È ÇÓÊÎÏÇã ÇáãæÇÑÏ ÇáãÊÇÍÉ áåã . æ*ÓÇÚÏ Ðáß ÇáÅÏÇÑÉ Úáì ÊæÌ*å ÃÓáæÈ ÇáÑÞÇÈÉ áÊÍÞ*Þ åÏÝ ÇáßÝÇ*É Ýì ÇáÃÏÇÁ . æÞÏ ÊÓÊÎÏã ãÓÈÈÇÊ Çæ ãæÌåÇÊ ÇáÊßáÝÉ ßÃÏæÇÊ áÊÍÝ*Ò ÇáãÓÆæá*ä áÒ*ÇÏÉ ÇáäÔÇØ ãä ÎáÇá Ò*ÇÏÉ ÃÚÏÇÏ Ãæ ÃÍÌÇã åÐå ÇáãæÌåÇÊ ßÚÏÏ ÏæÑÇÊ ÇáÇäÊÇÌ Çæ ÚÏÏ ÇáÃæÇãÑ ÇáãÓáãÉ ááÚãáÇÁ . ããÇ ÞÏ *äÊÌ Úäå Ò*ÇÏÉ Ý* ÇáÅ*ÑÇÏÇÊ ÊÝæÞ ÇáÒ*ÇÏÉ Ýì ÊßáÝÉ ÇÓÊÎÏÇã ÇáãæÇÑÏ ÇáãÊÇÍÉ .
*ÚÊÈÑ ãÏÎá ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÇÓÇÓ ÇáÇäÔØÉ ãÏÎáÇ ÝÚÇáÇ áÊÞ**ã ÇáÃÏÇÁ Úáì ÇÓÇÓ ÇáÞ*ãÉ ÇáãÖÇÝÉ Çæ ÇáãÓÇåãÉ ÇáÊì ÊÍÞÞ ÇáÇäÔØÉ ááÅÏÇÑÉ . æÈÇáÊÇá* ÇáÊÚÑÝ Úáì ÌÏæì ßá äÔÇØ .
ÊÍÏ*Ï ÇáÃäÔØÉ ÇáÃßËÑ ÇÑÊÈÇØÇ ÈÇáÊßÇá*Ý æãä Ëã ÅáÛÇÁ ÇáÃäÔØÉ ÚÏ*ãÉ ÇáãäÝÚÉ ããÇ *Ê*Í ááÅÏÇÑÉ ÝÑÕÉ ÅÚÇÏÉ ÊæÒ*Ú ÇáãæÇÑÏ ÈÕæÑÉ ÃÝÖá.
ÊÍÏ*Ï ÇáãÒ*Ì ÇáÇãËá ááãäÊÌÇÊ æÇáÚãáÇÁ¡ Í*Ë *ÓÇÚÏ åÐÇ ÇáäÙÇã ÇáÅÏÇÑÉ Úáì Ýåã ÃÝÖá ááØÑ*ÞÉ ÇáÊ* *Êã Êæá*Ï ÇáÃÑÈÇÍ ÈåÇ¡ æÈÇáÊÇá* *ÓÊØ*Ú ÇáãÏ*Ñæä ÇáÇÓÊÝÇÏÉ ãä åÐÇ ÇáÝåã Ý* Ò*ÇÏÉ ÇáÑÈÍ*É ãä ÎáÇá ÇáÊÎáÕ ãä ÇáãäÊÌÇÊ æÇáÚãáÇÁ ÇáÃÞá ÑÈÍ*É¡ Ãæ ÅÚÇÏÉ ÇáäÙÑ Ý* ÇáãÒ*Ì ÇáÍÇá* Åáì ãÒ*Ì ÃßËÑ ÑÈÍ*É¡ Í*Ë Çä ÅÊÈÇÚ äÙÇã ABC ÓæÝ *Þáá ãä ÇÍÊãÇá*É ÅÊÈÇÚ ÇÓÊÑÇÊ*Ì*ÇÊ ÊÔÛ*á*É Ãæ ÊÓæ*Þ*É *äÌã ÚäåÇ È*Ú ÇáãäÊÌ ÈÃÞá ãä ÇáÊßáÝÉ ÇáãÍÓæÈÉ Úáì ÃÓÇÓå.
*Úãá Úáì Þ*ÇÓ ÇáÃÏÇÁ ÈÝÇÚá*É æÈÕæÑÉ ÃÏÞ¡ æÊÍÏ*Ï ãæÇØä ÇáÅÓÑÇÝ¡ æßÐáß *ãËá Âá*É ááÑÞÇÈÉ Úáì ÇáÊßÇá*Ý æÅÏÇÑÊåÇ Úáì ÇáãÏì ÇáØæ*á Ã*ÖÇ¡ æ*Êã Ðáß ãä ÎáÇá ÊÑß*Ò ÇáÅÏÇÑÉ Úáì ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ¡ æßÐáß ÝÇä åÐÇ ÇáäÙÇã *ÓÇåã Ý* ÅÏÇÑÉ ÇáÊßáÝÉ¡ ÅÚÏÇÏ ÇáãæÇÒäÇÊ¡ ÇáÑÞÇÈÉ æÊÞ**ã ÇáÃÏÇÁ¡ ßãÇ ÐßÑäÇ ÓÇÈÞÇð.
ÊæÝ*Ñ È*ÇäÇÊ ÊßáÝÉ ÃßËÑ ÏÞÉ æãáÇÆãÉ ááæÍÏÉ ÇáãäÊÌÉ Ãæ ÇáÓáÚÉ ÇáãÞÏãÉ.
Ò*ÇÏÉ ÇáÞÏÑÉ ÇáÊäÇÝÓ*É ááÔÑßÉ¡ Í*Ë ÃÔÇÑÊ ÈÚÖ ÇáÊÌÇÑÈ Åáì Ãä ÇáÓÈÈ ÇáÑÆ*Ó* áÊÈä* åÐå ÇáÔÑßÇÊ äÙÇã ÇáÊßáÝÉ Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ åæ ÚÌÒ ÃäÙãÉ ÇáÊßÇá*Ý ÇáÊÞá*Ï*É Úä ÊæÝ*Ñ È*ÇäÇÊ ÊßáÝÉ ÏÞ*ÞÉ æãáÇÆãÉ Êãßä ÇáÔÑßÉ ãä Þ*ÇÓ äÌÇÍ ÇáÈÑÇãÌ ÇáÊØæ*Ñ*É áÏ*åÇ¡ æáÊæÖ*Í æÊÃß*Ï ÇáÝæÇÆÏ ÇáÊ* ÊäÌã Úä ÊØÈ*Þ åÐÇ ÇáäÙÇã ãä ÇáäÇÍ*É ÇáÊØÈ*Þ*É æßÐáß *ÚÊÈÑ äÙÇã ÇáÊßáÝÉ ÍÓÈ ÇáÃäÔØÉ äãæÐÌÇ áÞ*ÇÓ ÇáØáÈ Úáì ÇÓÊÎÏÇã ÇáãæÇÑÏ æá*Ó äãæÐÌÇ áÞ*ÇÓ ÇáÅäÝÇÞ¡ Í*Ë Ãä åÐÇ ÇáäÙÇã *ÍÇæá Þ*ÇÓ ãÞÏÇÑ ãÇ ÇÓÊÎÏã ãä ãæÇÑÏ Úáì ãÓÊæì ÇáãäÔÃÉ ßßá¡ æÊÌÒÆÉ Ðáß Úáì ãÓÊæì ßá äÔÇØ ÝÑÚ* æÑÆ*Ó* ÏÇÎá ÇáãäÔÃÉ¡ ÅáÇ Ãäå ÈÇáäÓÈÉ áÈÚÖ ÇáÚäÇÕÑ ãËá ÇáãæÇÑÏ ÇáãÈÇÔÑÉ¡ ÝÅä åäÇß ÇÑÊÈÇØÇ ßÇãáÇ æßá*Ç Ý*ãÇ È*ä ÇáØáÈ Úáì ÇáãæÑÏ æÈ*ä ÇáÅäÝÇÞ Úá*å¡ È*äãÇ áÇ *ÊÍÞÞ ãËá åÐÇ Ý* ÚäÇÕÑ ÅäÝÇÞ ÃÎÑì ãËá ÇáÃÌæÑ Û*Ñ ÇáãÈÇÔÑÉ æÚäÇÕÑ ÇáÅäÝÇÞ Úáì ÇáÊßáÝÉ ÇáËÇÈÊÉ¡ Í*Ë *áÇÍÙ Ãäå äÊ*ÌÉ Ò*ÇÏÉ ÍÌã ÇáÅäÊÇÌ *Ò*Ï ÇáØáÈ Úáì ÇáãæÇÏ ÇáãÈÇÔÑÉ *ÊÈÚå Ò*ÇÏÉ Ý* ÇáÅäÝÇÞ Úáì ÚäÕÑ ÇáãæÇÏ ÇáãÈÇÔÑÉ¡ ÅáÇ Ãä Ò*ÇÏÉ ÍÌã ÇáÅäÊÇÌ ÊÄÏ* Åáì Ò*ÇÏÉ ÇáØáÈ Úáì ÇáãæÇÑÏ ÇáËÇÈÊÉ¡ ããÇ áÇ *ÊÑÊÈ Úá*å Ý* ÇáÃÌá ÇáÞÕ*Ñ Ò*ÇÏÉ Ý* ÇáÅäÝÇÞ Úáì Êáß ÇáãæÇÑÏ Èá Ò*ÇÏÉ Ý* ÏÑÌÉ ÇÓÊÛáÇáåÇ ÛÇáÈÇ.
æÝ* åÐÇ ÇáÔÃä *ÍÇæá äÙÇã ÇáÊßáÝÉ ÍÓÈ ÇáÃäÔØÉ Þ*ÇÓ ÇáãæÇÑÏ Çáßá*É ÇááÇÒãÉ áÅäÊÇÌ ãäÊÌ ãÚ*ä¡ ßãÇ *Þæã ÈÇáÊäÈÄ ÈÇÓÊÎÏÇã ÇáãæÇÑÏ ÇáãÊæÞÚÉ ááÊäÈÄ ÈÇáÅäÝÇÞ ÇáãÓÊÞÈá*¡ æåÐÇ *æÖÍ Ãäå Ý* ÇáÃÌá ÇáØæ*á¡ ÛÇáÈÇ ãÇ *ÊÌå ÚäÇÕÑ ÇáÅäÝÇÞ Åáì ÇáÊÛ**Ñ ãÚ ÊÛ**Ñ ÇÓÊÎÏÇã ÇáãæÇÑÏ¡ ÇáÃãÑ ÇáÐ* áÇ *äØÈÞ Ý* ÇáÃÌá ÇáÞÕ*Ñ¡ æáÐáß ÝÅä ÇáÊÛ**Ñ Ý* ÍÌã ÇáÅäÊÇÌ *ÚÊÈÑ ÃÍÏ ÚäÇÕÑ ÇáÊÛ**Ñ Ý* ÇÓÊÎÏÇã ÈÚÖ ÚäÇÕÑ ÇáãæÇÑÏ Ý* ÇáÃÌá ÇáÞÕ*Ñ.
ÇáãÈÍË ÇáÎÇãÓ
ÇáÇäÊÞÇÏÇÊ ÇáãæÌåÉ Åáì äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßáÝÉ ÇáÇäÔØÉ
Úáì ÇáÑÛã ãä ãÒÇ*Ç äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ æÇáãÊãËáÉ Ý* ÊæÝ*Ñ ãÚáæãÇÊ ÊÊÕÝ ÈÇáÏÞÉ æÇáÊ* ÊÓÇÚÏ ÇáÅÏÇÑÉ Ý* ÇÊÎÇÐ ÞÑÇÑÊåÇ æÊÎØ*Ø æÑÞÇÈÉ ÇáÊßÇá*Ý ÅáÇ Ãä åäÇß ÈÚÖ ÇáÇäÊÞÇÏÇÊ ÇáãæÌåÉ Åáì äÙÇã ÇáÊßáÝÉ Úáì ÇÓÇÓ ÇáÇäÔØÉ :-
Ãä äÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ ãÇ åæ ÅáÇ ÊØæ*Ñ áäÙÇã ÇáÊßÇá*Ý ÇáãÊÚÇÑÝ Úá*åÇ æÇáÊ* ÊÚÊãÏ Ý* ÊÍã*á æÊÎÕ*Õ ÇáÊßÇá*Ý ÇáÕäÇÚ*É Û*Ñ ÇáãÈÇÔÑÉ Úáì ÚáÇÞÉ ÇáÓÈÈ – ÇáäÊ*ÌÉ ãÚ ÅÌÑÇÁ ÊÝÇÕ*á ÃßËÑ Ý* ãÑÇßÒ ÇáÃäÔØÉ .
Åä ßÝÇÁÉ ÇÓÊÎÏÇã äÙÇã ÊßÇá*Ý ÇáÃäÔØÉ ÊÚÊãÏ ÈÕÝÉ ÑÆ*Ó*É Úáì ÇáÇÎÊ*ÇÑ ÇáÓá*ã áãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ¡ æÐáß á*Ó ÈÇáÃãÑ ÇáÓåá æãä ÇáÖÑæÑ* ÊÍÏ*Ï ÃÝÖá ãÓÈÈ áÊßáÝÉ ÇáäÔÇØ æÏÑÇÓÉ ÇáÂËÇÑ ÇáÓáæß*É áåÇ .
Åä ÊØÈ*Þ ÊßÇá*Ý ÇáÃäÔØÉ *ÊØáÈ ÊßáÝÉ ãÑÊÝÚÉ æÌåÏÇð ßË*ÑÇð æåÐÇ ãÇ *ÌÚá ÇáÚÏ*Ï ãä ÇáãäÔÂÊ ÇáÕäÇÚ*É ÊÊÑÏÏ Ý* ÇÓÊÎÏÇãå .
Åä Ãåã ÇäÊÞÇÏ ÊÚÑÖ áå åÐÇ ÇáäÙÇã åæ ÕÚæÈÉ ÇáÊØÈ*Þ æÇÎÊ*ÇÑ ãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ¡ ÇáÃãÑ ÇáÐ* *ÊØáÈ ÇáÇÓÊÚÇäÉ ÈÎÈÑÇÊ ÎÇÑÌ*É ãÊÎÕÕÉ æÅÚÇÏÉ ÊÏÑ*È ÇáßÇÏÑ ÇáãÍÇÓÈ*.
Åä ÊßáÝÉ ÊØÈ*Þ äÙÇã ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÇÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ ãÑÊÝÚÉ ÚãæãÇ¡ áÐáß *ÌÈ ÇáãæÇÒäÉ È*ä ÇáÊßáÝÉ æÇáãäÇÝÚ. æáßä Ý* ÇáÃÌá ÇáØæ*á ÝÅä ÇáäÙÇã *ÍÞÞ ãäÇÝÚ ÌãÉ ÎÕæÕÇ Ý* ãÌÇá ÇáÑÞÇÈÉ ÇáÊßÇá*Ý*É æÊÍÓ*ä ÇáÃÏÇÁ ÇáÅÏÇÑ* æÝÊÍ ãÌÇáÇÊ æÇÓÚÉ áÊÎÝ*Ö ÇáÊßáÝÉ.
Åä ÊØÈ*Þ ÇáäÙÇã áÇ *Êã ÅáÇ Ý* Ó*ÇÞ ÅÌÑÇÁ ÊÛ**Ñ ÅÏÇÑ* ÔÇãá æÖãä ãäÙæãÉ ÅÏÇÑÉ ÇáÌæÏÉ ÇáÔÇãáÉ ãÚ ÇáÊæÌå äÍæ ÌÚá ãÓÃáÉ ÅÑÖÇÁ ÇáÒÈÇÆä ãÓÃáÉ ãÍæÑ*É ÊæÌå ÇáÅäÊÇÌ æÌã*Ú ÃäÔØÉ ÇáãäÙãÉ. æáßä åÐÇ ÇáÇäÊÞÇÏ äÝÓå *äÞáÈ á*ÕÈÍ ÊØÈ*Þ ÇáäÙÇã ã*ÒÉ¡ áÇ Èá ÖÑæÑÉ¡ Ý* Ùá ÊäÇÝÓ ÔÏ*Ï ãÍá*Ç æÚÇáã*Çð.
ßãÇ Ãä ÇáÊÌÇÑÈ ÇáÚáã*É Ý* ÈÚÖ ÇáÔÑßÇÊ ÃËÈÊÊ Ãä ÊØÈ*Þ åÐÇ ÇáäÙÇã á*Ó Ý* Ìã*Ú ÇáÃÍæÇá ÐÇ ÚÇÆÏ *ÝæÞ ÊßáÝÉ ÇáÊØÈ*Þ ÝÞÏ ÊÈ*ä Çäå ßáãÇ ÇÊÌå ÍÌã ÇáãäÔÇÉ Çáì ÇáÕÛÑ ãËá ãäÔÇÊ ÇáÇäÊÇÌ ÇáÝæÑ*, Í*Ë ÊÊÚÏÏ ÇáØáÈ*ÇÊ ãÚ ÕÛÑ ÍÌã ÇáØáÈ*ÇÊ ÝÇä ÊÌã*Ú ÇáÈ*ÇäÇÊ ÇááÇÒãÉ ááÍÕæá Úáì ãÚáæãÇÊ ÇáÊßáÝÉ ÍÓÈ ÇáÇäÔØÉ *ÚÊÈÑ ãßáÝÇ ááÛÇ*É ÈãÇ *ÊÚÇÑÖ ÈäÝÓ ÇáæÞÊ ãÚ ÇÚÊÈÇÑ æåÏÝ ÊÎÝ*Ö ÇáÊßáÝÉ ÇáÐ* ÊäÔÏå Êáß ÇáãÔÑæÚÇÊ æåæ ãÇ *ÚØ* ãÈÑÑÇ ãÞäÚÇ áÚÏã ÇáÊØÈ*Þ ÇáßÇãá áåÇ ÇáäÙÇã Çæ ÞÕæÑ ÊØÈ*Þå.
æåÐÇ *ÝÓÑ ÚÏã ÇáÇäÊÔÇÑ ÇáæÇÓÚ áäÙÇã ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÇÓÇÓ ÇáäÔÇØ Ý* Çá*ÇÈÇä Í*Ë *æÌÏ ÊÚÇÑÖ È*ä ÊØÈ*Þå ÇáÐ* *äÊÌ Úäå ÇÑÊÝÇÚ ÊßáÝÉ ÇáÞ*ÇÓ æäÙÇã ÃáÜ just in time ÇáÐ* *Þæã Úáì ÇÓÇÓ ÊÎÝ*Ö ÇáÊßáÝÉ ÈÔÊì ÇáØÑÞ æÇáæÓÇÆá æåæ ÇáÃãÑ ÇáÐ* ÔÌÚ ÇáÔÑßÇÊ Çá*ÇÈÇä*É Úáì ÊØÈ*Þ äÙã ÃÎÑì ááÊßÇá*Ý ãËá äÙÇã ÇáÊßáÝÉ ÈÇáÊÏÝÞ ÇáÚßÓ* æÐáß ÈåÏÝ ÇáæÕæá Çáì ÊÎÝ*Ö ÇáÊßáÝÉ.
ÇáãÈÍË ÇáÓÇÏÓ
ÇáÙÑæÝ ÇáÏÇÚãÉ áÊØÈ*Þ
äÙÇã ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ
Åä ÊØÈ*Þ äÙÇã ÇáÊßáÝÉ Úáì ÃÓÇÓ ÇáÃäÔØÉ åæ Úãá*É ãÚÞÏÉ æÔÇãáÉ ÊÊØáÈ ÇáÎÈÑÇÊ æÊÓÊäÝÏ ÇáßË*Ñ ãä ãæÇÑÏ ÇáãäÙãÉ¡ áÐáß¡ Úáì ÇáÅÏÇÑÉ ÇáÊÃßÏ ãÓÈÞÇ ãä Çä ÇáãäÇÝÚ ÇáãÊæÞÚÉ ÇßÈÑ ãä ÊßÇá*Ý ÊØÈ*Þ ÇáäÙÇã.
æ*ãßä ÇÚÊÈÇÑ ÇáÙÑæÝ æÇáÔÑæØ ÇáÊÇá*É ãÔÌÚÉ áÊØÈ*Þ ÇáäÙÇã¡ Èá ÞÏ *ÕÈÍ ÇáÊØÈ*Þ ÃãÑÇ ÖÑæÑ*Ç ãÚ ÊæÇÝÑ Êáß ÇáÙÑæÝ:
ÊÚÏÏ ÇáãäÊÌÇÊ æÊäæÚ äãÇÐÌåÇ ÇáßÈ*Ñ ãÚ ÇÎÊáÇÝ Ý* ÃÍÌÇã ÅäÊÇÌåÇ¡ ããÇ *ÌÚá ÇáÚãá*É ÇáÅäÊÇÌ*É ãÚÞÏÉ.
ÇÒÏ*ÇÏ ÇáÃäÔØÉ ÇáãÓÇäÏÉ ßÇáÊÕã*ã ÇáåäÏÓ* ááãäÊÌ æÊÕã*ã ÇáÚãá*ÇÊ ÇáÅäÊÇÌ*É æÈÑãÌÉ ÇáÅäÊÇÌ æÇáãÚÇáÌÉ ÇáÂá*É ááÈ*ÇäÇÊ ÈÇáÇÓÊÎÏÇã ÇáãßËÝ ááÍÇÓæÈ æÇÒÏ*ÇÏ Ãåã*É ÇáãÍÇÓÈÉ äÊ*ÌÉ äãæ ÍÇÌÇÊ ÇáÅÏÇÑÉ Åáì ãÚáæãÇÊ ÏÞ*ÞÉ æÊÍá*á*É.
ÇÑÊÝÇÚ äÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý ÇáãÓÇäÏÉ ãÚ ÊÖÇÄá äÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý ÇáãÈÇÔÑÉ áá*Ï ÇáÚÇãáÉ äÊ*ÌÉ áãÇ ÓÈÞ¡ ããÇ *ÌÚá ãÓÃáÉ ÇáÊÎÕ*Õ ÇáÏÞ*Þ ááÊßÇá*Ý ÇáãÓÇäÏÉ ãåãÉ æÌæåÑ*É Ý* ÊÑÔ*Ï ÞÑÇÑÇÊ ÇáÅÏÇÑÉ.
ÊÒÇ*Ï ÇÓÊÎÏÇã äÙã ÇáÊÕä*Ú ÇáãÊÞÏãÉ ÈÇÓÊÎÏÇã ÇáÅäÓÇä ÇáÂá*¡ ÇáÃãÑ ÇáÐ* *ÎáÞ ØÇÞÉ ÅäÊÇÌ*É ßÈ*ÑÉ æ*ÑÝÚ äÓÈÉ ÇáÊßÇá*Ý ÇáËÇÈÊÉ Ý* å*ßá ÊßáÝÉ ÇáãäÙãÉ.
ÇÒÏ*ÇÏ ÍÏÉ ÇáãäÇÝÓÉ ãÍá*Ç æÚÇáã*Ç ÈÍ*Ë *ÕÈÍ ÊÎÝ*Ö ÇáÊßÇá*Ý åæ ÇÓÊÑÇÊ*Ì*É ÇáÇÓÊãÑÇÑ*É æÇáãÍÇÝÙÉ Úáì ÍÕÉ ÇáãäÙãÉ Ý* ÇáÓæÞ.
ÞÕÑ ÇáÚãÑ ÇáÇÞÊÕÇÏ* ááãäÊÌ¡ ããÇ *ÊØáÈ ÇÓÊÈÚÇÏ ÈÚÖ ÇáãäÊÌÇÊ æÊØæ*Ñ æÅÏÎÇá ãäÊÌÇÊ ÌÏ*ÏÉ ÈÇÓÊãÑÇÑ æÈãÇ *äÓÌã æÊæÞÚÇÊ ÇáÒÈÇÆä ÇáÍÇá**ä æÇáãÍÊãá*ä.
ÇÎÊÕÇÑÇ *ÚÊãÏ ãÏÎá ÇáãÍÇÓÈÉ Úä ÇáÊßáÝÉ Úá* ÃÓÇÓ ÇáÇäÔØÉ Úá* ÊÍã*á ÊßÇá*Ý ÇáÃäÔØÉ – æÇáÊ* *ØáÞ Úá*åÇ Ý* Ùá ÇáäÙã ÇáÊÞá*Ï*É ãÑÇßÒ ÇáÊßáÝÉ – ãÈÇÔÑå Úá* ÇáãäÊÌÇÊ Úä ØÑ*Þ ãÇ *Óã* ÈãÓÈÈÇÊ ÇáÊßáÝÉ ÈãÚÏáÇÊ ÇáÊÍã*á – æÚá* Ðáß *ãßä ÇáÞæá ÈÃä ãÏÎá ÇáãÍÇÓÈÉ Úä ÇáÊßáÝÉ Úá* ÃÓÇÓ ÇáäÔÇØ ãÇ åæ ÅáÇ ãÍÇæáå áÊØæ*Ñ Ãæ ÊÍÓ*ä äÙÇã ãÍÇÓÈå ÇáÊßÇá*Ý ÇáÊÞá*Ï*É ÈåÏÝ ÇáæÕæá Ãæ ãÍÇæáå ÇáæÕæá Åá* ÃÑÞÇã ÊßáÝå ÃßËÑ ÏÞå ãä ÇáÊ* *Êã ÇáÊæÕá Åá*åÇ æÇáãÚÊãÏ ãä äÙã ãÍÇÓÈå ÇáÊßÇá*Ý ÇáÊÞá*Ï*É
ÇáÎÇÊãÉ
æÝì ÎÊÇã ÊäÇæá åÐÇ ÇáÚÑÖ ÇáãÈÓØ áäÙÇã ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ äÎáÕ Çáì Ãä ÑÞÇÈÉ ÊÚÊÈÑ ãä ÇáÃäæÇÚ ÇáÚÇãÉ ááÑÞÇÈÉ ÇáÊì *ÌÈ Ãä ÊãÇÑÓåÇ ßÇÝÉ ÇáãÓÊæ*ÇÊ ÇáÅÏÇÑ*É æ*Úäì Ðáß ÇÊÎÇÐ ãÌãæÚÉ ãä ÇáÅÌÑÇÁÇÊ ÇáÊ* ÊåÏÝ Åáì ÇáÍÏ ãä æÇáÇÞÊÕÇÏ Ý* ÇáÅäÝÇÞ æÊÎÝ*Ö ÇáÊßÇá*Ý Çáì ÇÞá ÞÏÑ ããßä .
äÎáÕ Ã*ÖÇ Åáì ãÏì ÞÕæÑ ÇáãÏÎá ÇáÊÞá*Ïì Ýì ãÚÇáÌÉ æãæÇßÈÉ ÇáÊØæÑÇÊ ÇáÕäÇÚ*É æãÇ ÊÈÚÇåÇ ãä ÃÚÈÇÁ ÇáÞ*ÇÓ æÇáÊÍá*á ááãÚáæãÇÊ ÇáÊßÇá*Ý*É æÊÞÏ*ãåÇ áãÚæãÇÊ ãÖááÉ *äÊÌ ÚäåÇ ÞÑÇÑÇÊ ÎÇØÆÉ .
æÑÃ*äÇ Ã*ÖÇ ß*Ý ÚÇáÌ ãÏÎá ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÇÓÇÓ ÇáÇäÔØÉ åÐÇ ÇáÞÕæÑ æåÐå ÇáÃÎØÇÁ æÃÑÏÊ Ãä ÇáÝÊ ÇáÇäÊÈÇå Çáì Çäå ÅÐÇ ßÇäÊ åäÇß ÈÚÖ ÇáÇäÊÞÇÏÇÊ Çáì ãÏÎá ÇáÊßáÝÉ Úáì ÇÓÇÓ ÇáÇäÔØÉ ÝÈÚÖ åÐå ÇáÇäÊÞÇÏÇÊ áÇ ÇÕá áåÇ áÇä ÃÕÍÇÈåÇ *äÙÑæä Åáì åÐÇ ÇáãÏÎá æåÐÇ ÇáäÙÇã Úáì Çäå ÇáÚÕÇ ÇáÓÍÑ*É ÇáÊì *ÌÈ Ãä ÊÍá Ìã*Ú ãÔÇßá ÇáÊßÇá*Ý æãÔÇßá ÇÊÎÇÐ ÇáÞÑÇÑÇÊ .
ßãÇ Ãä ÃÎØÇÁ ÊØÈ*Þ åÐÇ ÇáäÙÇã á*ÓÊ äÞÕ Ýì ÇáäÙÇã äÝÓå æáÇ ÊãÊÏ Çáì ÝßÑå ßÛ*Ñå ãä ÇáäÙã Ýì ÔÊì ÇáãÌÇáÇÊ Í*Ë Ãä äÙÇã ÇáÊßÇá*Ý Úáì ÇÓÇÓ ÇáÇäÔØÉ *æÝÑ ãÚæãÇÊ ááÅÏÇÑÉ :
ãÚáæãÇÊ Úä ÇáÇäÔØÉ ÐÇÊåÇ .
æãÚáæãÇÊ Úä ÊßÇá*Ý æãäÇÝÚ ÇáÇäÔØÉ.
æÈÇÝÊÑÇÖ Ãä åÐå ÇáãÚæãÇÊ ÕÍ*ÍÉ ÝÇä ÇáÅÏÇÑÉ ÞÏ :
ÊÓÊÎÏã åÐå ÇáãÚáæãÇÊ ÇáÊì ÍÕáÊ Úá*åÇ ÈÔßá ÝÚÇá æßÝÁ
ÞÏ ÊÓÊÎÏãåÇ ÈÔßá ÎÇØÆ ÅÐÇ ßÇäÊ åäÇß ãÔÇßá Ýì ÇáÅÏÇÑÉ æÇáÞÇÆã*ä Úá*åÇ .
ÞÏ áÇ ÊÓÊÎÏã åÐå ÇáãÚáæãÇÊ ÅØáÇÞÇ .
ÝÅÐÇ ßäÊ ÇáäÊ*ÌÉ ÇáÃæáì Ýá*Ó ÇáãÍÇÓÈ Çæ ÇáÞÇÆã Úáì ÊØÈ*Þ åÐÇ ÇáãÏÎá åæ ÕÇÍÈ ÇáÝÖá Ýì åÐÇ ÇáÅäÌÇÒ . æÇä ßÇäÊ ÇáËÇä*É æÇáËÇáËÉ Ýá*ÓÊ åÐå ãä ÃÎØÇÁ ÇáäÙÇã .
ÇáãÕÏÑ: ãáÊÞì ÔÐÑÇÊ ÚÑÈ*É - ãä ÞÓã: ÈÍæË ÇáÅÏÇÑÉ æÇáÅÞÊÕÇÏ
ãäÐ /09-12-2013, 09:09 PM
ÈÍË ßÇãá Úä ãÍÇÓÈÉ ÊßÇá*Ý ÇáÇäÔØÉ (abc)
ÇáÚÑÖ ÇáÔÌÑí